Banka Botërore ka publikuar raportin e saj më të ri mbi ekonominë në rajonin Evropë dhe Azi Qendrore.
Sipas këtij raporti, ekonomia e Kosovës përjetoi një rimëkëmbje të fortë në 2021, mbështetur nga ringritja e kërkesës së brendshme dhe rritja rekorde e eksportit,.
Tutje thuhet se inflacioni gjithashtu është intensifikuar, nxitur nga rritja e çmimeve të importit.
Megjithatë, bazuar në këto vlerësime, rritja ekonomike pritet të ngadalësohet në 3.9 për qind në vitin 2022.
Perspektiva afatmesme mbetet pozitive, por e ndikueshme nga rreziqet e shtuara, me rritjen e ndjeshme të presioneve inflacioniste nga lufta në Ukrainë.
Reformat e mëtejshme për të rritur konkurrueshmërinë do të ndihmonin në ruajtjen e momentumit të eksportit të Kosovës, thuhet mes tjerash.
Në këtë raport, specifikohen edhe sfidat me të cilat u përball Kosova gjatë 2021-ës sa i përket çështjes ekonomike financiare.
PBB-ja (Prodhimi i Brendshëm Bruto) e Kosovës u rrit me 9.1 për qind në vitin 2021 pas një tkurrjeje prej 5.3 për qind në 2020.
Rritja e PBB-së pritet të arrijë në 3.9 për qind në vitin 2022, por ka rreziqe të konsiderueshme.
Nga tremujori i dytë i 2021, vaksinimi thuhet se u përshpejtua dhe udhëtimet rifilluan, duke forcuar aktivitetin ekonomik. Por konsumi dhe eksportet e shërbimeve të drejtuara nga diaspora mbeten kyçe nxitësit e rritjes.
Investimi privat kontribuon gjithnjë e më shumë, por konsiston kryesisht në ndërtim, me derdhje të kufizuara të produktivitetit.
Pozitivisht, eksportet e mallrave u rritën ndjeshëm nga nivelet para pandemisë dhe, megjithatë ende të ulëta, janë një shenjë inkurajuese rritjes së sektorit privat.
Deficiti tregtar, megjithatë, mbetet i lartë, theksohet në këtë raport.
Po ashtu raporti specifikon edhe pjesëmarrjen e ulët të fuqisë punëtore, veçanërisht për gratë.
”Punësimi i grave u rrit me 14 për qind, por ende vetëm 16 për qind e grave të rritura ishin të punësuara në tremujorin e parë 2021. Pozitivisht, punësimi formal u rrit gjatë gjithë vitit 2021”.
Sfidë tjetër specifikohet edhe rritja e kostove të energjisë, siç theksohet ‘duke bërë presion mbi financat publike që nga fundi i vitit 2021, duke pasur parasysh cenueshmërinë e infrastrukturën e vjetëruar të gjenerimit të energjisë’.
Në kushtet e jashtme në ndryshim, ruajtjen e hapësirës fiskale për të mbështetur ekonomia është vendimtare. Për më tepër, Kosova duhet të bazohet në rritjen e fundit të eksporteve vrull duke përmirësuar më tej mjedisin rregullator dhe duke investuar në kapitali njerëzor që rrit produktivitetin dhe infrastrukturën.
Në këtë raport të Bankës Botërore, zënë vend edhe rritja e kredive, remitancat dhe investimet e huaja direkte, me një fiskale prej 3.2 për qind të PBB-së në vitin 2020, .
Kjo sipas raportit riktheu besimin dhe rriti kërkesën e brendshme, duke sjellë një prodhim real të jashtëzakonshëm prej 9.1 për qind rritje në vitin 2021.
Po ashtu specifikohet rritja e ndjeshme e tregtisë, megjithatë thuhet se bujqësia kontribuoi negativisht në rritje.
Sipas platformës së aplikacioneve të 2021, pjesëmarrja në fuqinë punëtore, punësimi u rrit vetëm për gratë (veçanërisht nën moshën 25 vjeç) ndërsa pak vërehet rënie për meshkujt. Megjithatë, punësimi i regjistruar në taksa u rrit me gati 10 për qind gjatë vitit 2021.
Varfëria vlerësohet të jetë ulur me rreth 4 pikë përqindje në vitin 2021 deri nën 20 për qind.
Inflacioni i çmimeve të konsumit u hodh nga 0.2 për qind në 2020 në 3.4 për qind në 2021, duke arritur në 7.5 për qind në shkurt 2022.
Çmimet e importit të energjisë, ushqimeve dhe mallrave nxitën inflacionin.
Eksportet e prodhimit u rritën pothuajse 70 për qind nga viti në vit.
Eksportet e shërbimeve më shumë se dyfish nga udhëtimet e diasporës u rikuperuan në vitin 2021, teksa remitancat gjithashtu u rritën me 26 për qind nga viti në vit.
Ushqimi dhe inflacioni i energjisë mund të prekë në mënyrë disproporcionale familjet më të cenueshme, pasi atyre u kushtojnë aksione të mëdha buxhetore artikujt. E po ashtu rritja e kostove të energjisë elektrike, mund të rrisë presionet fiskale.